పరిచయం:
శ్రీమద్భాగవతం అనేది పురాణాలలో ఒక రత్నం, దాని రచయిత వ్యాసమహర్షి. తెలుగు సహా భారతదేశంలోని అనేక భాషల్లో ఆయనను గొప్ప కవి, తత్వవేత్త, ఋషిగా గౌరవిస్తారు.
వేదాలను నాలుగు భాగాలుగా విభజించి హైందవ సాంప్రదాయంలో కృష్ణద్వైపాయుడుగా పిలువబడే వాడు వ్యాసుడు (12569 BCE). వేదాలను విభజించడం వల్ల వేద వ్యాసుడయ్యాడు. వేదాలతో పాటు మహాభారతం, మహాభాగవతంతో పాటు అష్టాదశపురాణాలు రచించాడు వ్యాసుడు. వ్యాసుడు సప్తచిరంజీవులలో ఒకడు.
వ్యాసమహర్షి జీవితం:
పురాణాల ప్రకారం, వ్యాసమహర్షి పరాశర మహర్షి మరియు సత్యవతి కుమారుడు. వేదాలను విభజించి, ప్రజలకు అర్థమయేలా చేసిన ఘనత ఆయనకు దక్కుతుంది.
వ్యాసమహర్షి ఒక వ్యక్తి పేరు మాత్రమే కాదు. ప్రతి ద్వాపర యుగములోను ఒక సారి వ్యాసుడు ఉద్భవిస్తాడు. ప్రస్తుతం మనం ఉంటున్నది వైవస్వత మన్వంతరంలో ని 28 వ యుగంలోని వ్యాసుడు కృష్ణద్వైపాయనుడు కాలంలో.
ఇంతవరకు వ్యాసపీఠాన్నధిరోహించిన వ్యాసులు పేర్లు 1. స్వాయంభువ 2. ప్రజాపతి3. ఉశన 4. బృహశ్పతి 5. సవిత 6. మృత్యువు 7. ఇంద్ర 8. వశిష్ఠ 9. సారస్వత 10. త్రిధామ 11. త్రివృష 12. భరద్వాజ 13. అంతరిక్షక 14. ధర్ముడు 15. త్రయారుణ 16. ధనుంజయుడు 17. కృతంజయుడు 18. సంజయ 19. భరద్వాజ 20 గౌతమ 21. ఉత్తముడు 22. వాజశ్రవ 23. సోమశుష్మాయణ 24. ఋక్షుడు 25 శక్తి 26. పరాశరుడు 27. జాతూకర్ణి ప్రస్తుతం 28 వ వేదవ్యాసుని పేరు కృష్ణద్వైపాయనుడు.
ఆయన జన్మించిన తిథి అయిన ఆషాఢ శుద్ధ పూర్ణిమను గురు పూర్ణిమ గా జరుపుకుంటాం.
లోకానికంతటికీ జ్ఞానాన్ని అందించిన గురువు వ్యాసుడు కాబట్టి వ్యాసుని జన్మ తిథిని గురు పూర్ణిమగా జరుపుకోవడం ఆచారమైంది.
ఈరోజు 28 వ వేద వ్యాసుల వారి జయంతి. ఇతడు పరాశర మహర్షికి,మత్స్య గంధికి (సత్యవతి) కి కృష్ణ వర్ణం (నల్లని రంగు) తో ఒక ద్వీపంలో జన్మించారు కనుక కృష్ణద్వైపాయనుడు అని పిలవబడ్డాడు. పుట్టీ పుట్టగానే చేతిలో కమండలం,దండము చేతబట్టి తపస్సు చేసుకోవటానికి వెళ్తానని తల్లి మత్స్యగంధి అనుమతితో తపస్సుకు వెళ్ళిన తపోధనుడు కృష్ణద్వైపాయనుడు.
వ్యాసం వశిష్ఠనప్తారం శక్తే, పౌత్రమకల్మషమ్
పరాశరాత్మజమ్ వందే శుక తాతం తపోనిధిమ్
తాత్పర్యం: వశిష్టుని మునిమనుమడైన కల్మష రహితుడైన శక్తికి మనుమడైన పరాశరుని కుమారుడైన, శుకమహర్షి తండ్రి అయిన ఓ వ్యాస మహర్షి నీకు వందనము.
” వ్యాసో నారాయణో హరిః ” అన్నారు. వ్యాస భగవానులు సప్త చిరంజీవులలో ఒకరు.
వ్యాసమహర్షి రచనలు:
- మహాభారతం: ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద కావ్యం, ఇందులో కురుక్షేత్ర యుద్ధం మరియు పాండవులు, కౌరవుల కథ ఉంటుంది.
- బ్రహ్మ సూత్రాలు: వేదాంత తత్వ శాస్త్రాన్ని వివరించే ఒక ముఖ్యమైన గ్రంథం.
- 18 పురాణాలు: వీటిలో శ్రీమద్భాగవతం ఒకటి. ఇది విష్ణువు యొక్క అవతారాల గురించి మరియు భక్తి మార్గం గురించి వివరిస్తుంది.
శ్రీమద్భాగవతంలో వ్యాసమహర్షి:
శ్రీమద్భాగవతం లో, వ్యాసమహర్షి నారద మహర్షికి జ్ఞానోపదేశం చేస్తాడు. విష్ణువు యొక్క అవతారాలు, భక్తి యొక్క శక్తి మరియు మోక్షం (పునర్జన్మ చక్రం నుండి విముక్తి) పొందే మార్గాలను వివరిస్తాడు.
కొన్ని ముఖ్యమైన శ్లోకాలు:
- “ఆత్మానం గురువుం విద్ధి” (ఆత్మనే గురువుగా తెలుసుకో!) (శ్లోకం 11.3.23) – ఈ శ్లోకం ప్రతి ఒక్కరి ఆత్మలోనే అత్యున్నత జ్ఞానం ఉందని చెబుతుంది.
- “హరే కృష్ణ హరే కృష్ణ కృష్ణ కృష్ణ హరే హరే / హరే రామ హరే రామ రామ రామ హరే హరే” (మహామంత్ర) (శ్లోకం 12.3.12) – ఈ మహామంత్రం విష్ణువు యొక్క పవిత్ర నామాలను జపించడం ద్వారా భక్తిని పెంపొందిస్తుంది.
- “భక్తిః పరమ ధర్మః” (భక్తి అత్యున్నత ధర్మం) (శ్లోకం 11.19.21) – ఈ శ్లోకం భక్తి అన్ని ధర్మాల కంటే ఉన్నతమైనదని చెబుతుంది.
ముగింపు:
వ్యాసమహర్షి భారతీయ సంస్కృతిలో ఒక విశిష్టమైన వ్యక్తి. శ్రీమద్భాగవతం ద్వారా, విష్ణు భక్తి మార్గాన్ని మరియు ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానాన్ని ప్రజలకు అందించారు.